Concentratie problemen

Wat is concentreren?

Concentreren is het richten van onze aandacht op iets dat we willen doen. Dit is een proces in de hersenen. Misschien kun je je voorstellen dat wanneer de hersenen ook nog aandacht moeten besteden aan iets anders, dit ten koste gaat van de aandacht voor hetgeen je wilt doen. En daar zit het ‘m in!

Relatie tussen ogen en concentratie

Je staat er waarschijnlijk niet bij stil, maar bij alles wat we doen hebben we onze ogen nodig. Bij lezen, leren, autorijden en sporten. Zelfs als je met iemand praat, want het is wel zo beleefd om elkaar aan te blijven kijken.

Wanneer je ogen goed zijn zal je niet meteen denken aan visuele problemen. Maar van veel visuele problemen hoef je niks te merken. De meest voorkomende oorzaken van concentratie problemen hebben te maken met de samen werking van de ogen, niet de ogen zelf.

Meest voorkomende (verborgen) visuele oorzaken

Niet gericht kunnen houden van de ogen | Instabiele fixatie

Het meest voorkomende probleem bij mensen met concentratieproblemen is het niet gericht kunnen houden van de ogen. Deze mensen zijn bij alles afgeleid en wat doen ze dan: ze draaien hun hoofd weg.

Beschouw even onze ogen als camera’s. We hebben er twee. We nemen dus de hele dag door twee beelden op! Toch zien we één beeld. Onze hersenen verwerken de twee beelden tot één enkel en rustig beeld.
Wanneer we naar iets of iemand kijken moeten we onze ogen zo draaien dat ze beiden gericht staan op hetzelfde punt. Dit is een vaardigheid die we onszelf hebben aangeleerd. Maar in de meeste gevallen moeten we ook die stand van de ogen vast kunnen houden. Wanneer dit niet goed lukt dan verspringt de richting waar het oog/ de ogen naar kijkt/kijken. Je neemt dan eigenlijk verspringend, bewegend beeld op. Onze hersenen zullen er alles aan doen om ons een rustig beeld te laten zien. In de meeste gevallen lukt dit. Dit kost alleen zoveel aandacht in de hersenen wat ten koste gaat van hetgeen je wilt doen.

Lukt het de hersenen niet meer (volledig) het beeld te stabiliseren dan zie je bijvoorbeeld dansende letters bij het lezen.

Omdat het zoveel aandacht kost om het onrustige beeld te stabiliseren zullen mensen die dit hebben bij alles afgeleid zijn en hun hoofd wegdraaien. Dit is eigenlijk heel goed dat dit gebeurt. Door het wegdraaien van het hoofd, komen de ogen uit de stand die ze niet vol kunnen houden en krijgen de hersenen even rust. Het is dus zelfbescherming van het lichaam.

Niet continu samen kijken van de ogen | Suppressie

Wanneer de ogen niet continu samen kijken merk je vaak niks van. Behalve dat het ontzettend lastig/vermoeiend is om geconcentreerd te blijven.

Onze hersenen maken de hele dag door van twee beelden één beeld. Wanneer een oog (of beide) af en toe geen beeld opneemt (uit staat als het ware) kunnen de hersenen dit heel goed corrigeren. Het kost alleen veel aandacht in de hersenen om de onrustige opname goed te verwerken. Ook gaat dit vaak ten koste van het dieptezicht.

Er zijn nog meer vaardigheden nodig om goed te kunnen concentreren. De meeste problemen hebben te maken met het feit dat de hersenen iets extra’s moeten doen (zonder dat je dat door hebt) zodat er minder aandacht over blijft voor hetgeen je wilt doen. Al deze vaardigheden zijn fysiek en heel goed te trainen.

Relatie visuele problemen en gedrag

Kinderen met visuele problemen worden meestal niet goed begrepen. Ze worden gezien als druk of ongemotiveerd. Dit is onterecht! Het lukt ze fysiek niet om de aandacht vast te houden. Omdat een kind het van nature goed wil doen, kun je je misschien voorstellen dat wanneer het niet lukt, dit behoorlijk wat frustraties met zich mee kan brengen. Want al doet het kind nog zo zijn best, het lukt hem/haar maar niet.
Sommige kinderen gaan onbewust op zoek naar oplossingen en weten de problemen (ogenschijnlijk) te compenseren. Anderen raken de frustratie niet kwijt, waardoor ze bepaald gedrag gaan vertonen; hyperactiviteit, boosheid/agressiviteit, ontwikkelen zenuwtics of trekken zich terug.

Concentratieproblemen gaan vaak gepaard met andere problemen zoals dyslexie, ADHD of ADD. Concentratieproblemen kunnen ook ontstaan als gevolg van bijvoorbeeld een hersenbloeding, burn-out of ongeval.